Tất cả những điều có thể bạn chưa biết về ngày Tết cổ truyền
Cuộc sống hiện đại với nhiều sự đổi thay, nhưng Tết cổ truyền của Việt Nam theo nhiều cách khác nhau, vẫn mang phong vị riêng không hề trộn lẫn với bất cứ ngày lễ nào trong năm. Qua thời gian, con người Việt Nam đã không ngừng gìn giữ, không ngừng mang theo những phong tục đẹp chỉ xuất hiện ở ngày Tết.
Tết Nguyên Đán hoặc Tết là một ngày lễ, tết quan trọng và phổ biến nhất ở Việt Nam. Tết Việt Nam đánh dấu sự xuất hiện của mùa xuân dựa trên Âm lịch, một loại lịch âm dương. Tên Tết Nguyên Đán là âm Hán Việt mang ý nghĩa tiết khởi đầu của một chu kỳ.
Tết diễn ra từ ngày mồng một tháng giêng Âm lịch cho đến ít nhất là ngày mồng Ba. Nhiều người Việt chuẩn bị đón Tết bằng cách nấu những món ăn đặc biệt của ngày lễ và dọn dẹp nhà cửa. Có rất nhiều phong tục được thực hiện trong ngày Tết như thăm nhà vào ngày đầu tiên của năm mới (xông nhà), cúng tổ tiên, chúc Tết, lì xì cho trẻ em và người già, khai trương cửa hàng.
Tết cũng là dịp để những người xa quê, đoàn tụ gia đình. Trong dịp Tết, người Việt Nam đi thăm họ hàng, chùa chiền, quên đi những muộn phiền của năm qua và hy vọng một năm mới tốt đẹp hơn.
Cũng giống như các nước châu Á khác, người Việt Nam tin rằng màu đỏ và vàng sẽ mang lại may mắn, điều này có thể giải thích tại sao những màu này có thể được nhìn thấy ở khắp mọi nơi trong dịp Tết Nguyên đán. Mọi người coi những gì họ làm vào rạng sáng Tết sẽ quyết định số phận của họ trong cả năm, vì vậy mọi người luôn mỉm cười và cư xử tốt nhất có thể với hy vọng một năm mới tốt đẹp hơn.
Người Việt Nam thường về với gia đình trong dịp Tết. Sắm đồ thờ cúng tại bàn thờ gia tiên hoặc viếng mộ tổ tiên ở quê hương. Mặc dù Tết là quốc lễ của mọi người Việt Nam, nhưng mỗi vùng miền, tôn giáo lại có những phong tục tập quán riêng.
Tết ở cả ba miền Việt Nam có thể được chia thành ba tiết, gọi là Tất niên (Trước giao thừa), Giao thừa và Tân niên (Năm mới), tượng trưng cho việc chuẩn bị trước Tết, thời khắc giao thừa và những ngày trong và sau Tết. Tất cả những phong tục này là để đón Tết ở Việt Nam.
Trước đêm giao thừa
Giai đoạn này bắt đầu một hoặc hai tuần trước ngày mùng 1 Tết. Không khí chung trước Tết là nhộn nhịp mua sắm, trang hoàng nhà cửa, nấu những món ăn Tết cổ truyền và chờ người thân về quê. Mọi người cố gắng trả hết nợ trước để ngày Tết không còn nợ nần. Bố mẹ sắm sửa cho con những bộ quần áo mới để các con mặc khi Tết đến xuân về.
Những ngày cận Tết, phố phường chật kín người. Vì các cửa hàng sẽ đóng cửa trong dịp Tết nên mọi người đều tất bật mua sắm thực phẩm, quần áo và trang trí cho ngôi nhà của mình.
Các gia đình Việt Nam thường có bàn thờ gia tiên, để tỏ lòng thành kính với tổ tiên. Các gia đình có một mâm ngũ quả khác nhau trên bàn thờ gọi là “Ngũ quả”. Trong ngày Tết, bàn thờ được lau chùi kỹ lưỡng và đặt lễ vật mới. Theo truyền thống, ba người gác bếp của mỗi nhà (ông Táo) sẽ về trời vào ngày 23 tháng 12 âm lịch để báo cáo hàng năm về các thành viên trong gia đình với Ngọc Hoàng. Tiễn ông Táo đi, gia đình sẽ cúng ông Táo các lễ vật vừa đủ để họ sử dụng trên hành trình của mình.
Vào những ngày cận Tết, mỗi gia đình đều nấu những món ăn đặc sản của ngày lễ như bánh chưng, bánh dày. Việc chuẩn bị cho những thực phẩm này khá phong phú. Các thành viên trong gia đình thường thay nhau canh lửa qua đêm, kể cho nhau nghe những câu chuyện về Tết của những năm qua. Một trong những món ăn truyền thống rất được ưa chuộng trong ngày Tết là Mứt (kẹo trái cây) không dùng trong bữa cơm mà là món ăn nhẹ đãi khách đến chơi nhà và luôn được đựng trong những chiếc hộp đẹp mắt đặt trên bàn trong phòng khách.
Năm mới
Mùng 1 Tết dành riêng cho gia đình. Trẻ em mặc quần áo mới, chúc Tết người lớn tuổi trước khi nhận lì xì từ họ.
Các lời chúc truyền thống là “Chúc Mừng Năm Mới” và “Cung Chúc Tân Xuân”. Mọi người cũng chúc nhau thịnh vượng và may mắn. Những câu chúc Tết phổ biến bao gồm:
Sống lâu trăm tuổi: được trẻ em dùng cho người lớn tuổi. Theo truyền thống, ngày Tết ai cũng thêm một tuổi nên con cháu chúc ông bà sức khỏe, trường thọ.
An khang thịnh vượng
Vạn sự như ý
Sức khỏe dồi dào
Cung hỉ phát tài
Tiền vô như nước
Vì người Việt tin rằng vị khách đầu tiên mà một gia đình tiếp đón trong năm sẽ quyết định vận may cả năm của họ nên người có đức tính tốt, đạo đức và thành đạt sẽ là điềm may mắn cho gia chủ và được mời vào nhà đầu tiên. Hoạt động đặc biệt này được gọi là xông đất hay xông nhà, là một trong những nghi lễ quan trọng nhất trong dịp Tết. Theo truyền thống của người Việt, nếu những điều tốt đẹp đến với gia đình vào ngày mùng 1 Tết thì cả năm sau sẽ tràn đầy phúc khí.
Quét nhà trong ngày Tết là điều tối kỵ vì nó tượng trưng cho việc quét sạch vận may. Người mà nhà có người thân vừa mất, đi thăm người khác trong dịp Tết cũng là một điều cấm kỵ.
Trong những ngày tiếp theo, mọi người đến thăm họ hàng và bạn bè. Theo truyền thống nhưng không nghiêm ngặt, ngày mồng hai Tết thường dành cho bạn bè, còn ngày mồng ba dành cho thầy cô, những người được tôn trọng ở Việt Nam. Các ngôi chùa Phật giáo địa phương là những địa điểm nổi tiếng vì mọi người thích "cúng dường" để hy vọng mang lại vận may trong dịp Tết.
Trang trí nhà cửa
Các gia đình Việt cũng sắm về nhà những cây hoa mai, hoa đào, cây quất. Họ cũng mua hoa để trang trí nhà cửa như hoa cúc hoặc vạn thọ, hoa lan, hoa loa kèn. Họ đặt những chậu xinh xắn trước cửa hoặc trong nhà. Cắm vào lọ để trên bàn thờ hay bày ở phòng khách
Vào dịp Tết, mọi nhà thường trang trí bằng Hoa mai (miền Nam) hoặc hoa đào (miền Bắc). Ở miền Bắc hay miền Trung, cây quất là vật trang trí phòng khách phổ biến trong dịp Tết. Nhiều loại trái cây tượng trưng cho sự sinh sôi, nảy nở mà gia đình hy vọng trong năm tới.
